Verwekker
Scabies (schurft) wordt veroorzaakt door de humane schurftmijt (Sarcoptes scabiei var. hominis). De vrouwelijke mijt graaft een gangetje in de hoornhuid waarin copulatie plaatsvindt met de mannelijke mijt. Hierna sterft het mannetje. Vervolgens legt de vrouwelijke mijt gedurende haar 4 tot 6 weken durende leven 2 tot 4 eitjes per dag. De larven die uit deze eitjes komen, kruipen naar het huidoppervlak waar ze verder leven en na ongeveer 2 weken transformeren tot geslachtsrijpe mannelijke en vrouwelijke mijten.
Epidemiologie
Scabies komt wereldwijd voor. In Nederland worden regelmatig scabiësuitbraken in instellingen gezien en in situaties waar meerdere personen dicht bij elkaar verblijven, zoals in asielzoekerscentra, en verpleeg- en verzorgingshuizen. Ook verminderde persoonlijke hygiëne is een risicofactor.
Incubatietijd
De tijd vanaf infectie tot jeuk en ontstekingsreactie bedraagt normaliter 2 tot 6 weken, maar kan bij personen met een verminderde afweer of verminderde overgevoeligheidsreactie oplopen tot maximaal 10 weken.
Ziektebeeld
In de eerste 2 tot 6 weken heeft een met scabies geïnfecteerd persoon nog geen klachten. Hierna treedt papuleus exantheem met hevige jeuk op als reactie van het lichaam op de aanwezigheid van eieren en feces van de schurftmijten. De jeuk komt ook voor op niet door de mijt geïnfesteerde plekken. Bij gezonde personen is er meestal sprake van een enkele tot een tiental mijten.
Complicaties
Bij immuungecompromitteerden kan de infectie met schurftmijten gecompliceerd verlopen, dit beeld heet scabiës crustosa (norvegica). Hierbij is sprake van forse huidbeschadigingen en een enorme hoeveelheid schurftmijten leidend tot een hoge besmettelijkheid.
Microscopie
Het doel van het microscopisch onderzoek is het aantonen van schurftmijten, eieren of fecespartikels. Deze zijn te verkrijgen door met een steriele scalpel een stukje aangedane huid oppervlakkig weg te schrapen. Bij voorkeur het scalpel van tevoren met een druppel olie bevochtigen zodat de mijten beter blijven plakken aan het scalpel. Soms kan een vrouwelijke mijt met behulp van een naald uit een gangetje worden verwijderd.
Vervolgens wordt het verkregen materiaal op een objectglaasje gebracht en een dekglaasje eroverheen geplaatst. Het materiaal onder het dekglaasje wordt aangevuld met KOH dat 15 minuten moet inwerken. Daarna kan het preparaat onder de microscoop bij lage vergroting worden beoordeeld.
Link naar therapie advies in Regionaal Formularium
Voor meer informatie zie LCI richtlijn scabiësen Therapierichtlijn parasitaire infecties 2016